ورود چین به حیاط خلوت ابرقدرتی - یادداشت سریع

با تور چین سفری خاطره انگیز را تجربه کنید.

به گزارش گروه رسانه ها خبرنگاران، پس از پیروزی حزب کمونیست به رهبری مائوتسودونگ، در ابتدا چین سیاست درهای بسته را به اجرا گذاشت، اما اندک اندک سیاستمداران چینی دریافتند که سیاست درهای بسته نمی تواند رشد و شکوفایی مالی را برای این کشور به ارمغان بیاورد. بنابراین، همزمان با جنگ سرد که میان امریکا و روسیه جریان داشت، چین سیاست درهای باز را به اجرا گذاشت.

از آن موقع تاکنون چین راستا پیشرفت مالی را طی نموده، تا جایی که در سال 2011 میلادی (1390 ه. ش)، صندوق بین المللی پول بیان کرد، تا سال 2016 میلادی (1395 ه. ش)، چین در اقتصاد بین الملل جای امریکا را می گیرد. در تحلیلی دیگر، بعضی رسانه ها و از جمله پایگاه اینترنتی مارکت واچ بیان کردند که از نظر برابری قدرت خرید، اقتصاد چین از 11 تریلیون و 2 میلیارد دلار در سال 2011 میلادی (1390 ه. ش)، به 19 تریلیون دلار در سال 2016 (1395 ه. ش)، خواهد رسید، از سوی دیگر، اقتصاد امریکا در همین بازه زمانی از 15 تریلیون و 2 میلیارد دلار به 18 تریلیون و 800 میلیارد دلار خواهد رسید. این بدان معنی است که تا سال 2016 میلادی، سهم تولیدات امریکا در دنیا به 7، 17درصد می رسد در حالی که سهم تولیدات چین نیز به 18 درصد می رسد.

به طور کلی، از زمان اجرای سیاست درهای باز در چین تاکنون رقابتی تلویحی و گاه آشکار میان پکن و واشنگتن در جریان بوده و این رقابت در همه مناطق مهم و استراتژیک دنیا از جمله در امریکای لاتین، جنوب شرق آسیا، آفریقا، آسیای میانه و منطقه خلیج فارس خودنمایی نموده است. دو کشور همیشه کوشش نموده اند به حیاط خلوت یکدیگر وارد شوند. به طور مثال حضور چین در امریکای لاتین و سرمایه گذاری در کشورهای این منطقه دست اندازی چین به منطقه ای به حساب می آید که سال ها حیاط خلوت امریکا محسوب می شده است. در مقابل، حضور ایالات متحده در مناطقی مانند جنوب شرق آسیا نیز دست اندازی امریکا در حیاط خلوت چین محسوب می گردد. این روند طی سال های اخیر به رقابت دو کشور در عرصه سایبری نیز کشیده شده است. در همین ارتباط، دولت امریکا که مدت ها است عنوان مالک برترین ابررایانه دنیا را از دست داده، اخیراً اعلام نموده که میخواهد با صرف 425 میلیون دلار مجدداً این عنوان را از چین پس بگیرد. مقامات واشنگتن اعلام نموده اند که دو ابررایانه جدید که Sierra و Summit نام خواهند گرفت، از سرعتی دو تا سه برابر بیشتر از ابررایانه Tianhe- 2 کشور چین که هم اکنون برترین ابررایانه دنیا است، برخوردار خواهند بود.

نکته قابل توجهی که تاکنون وجود داشت این بود که کوشش های چین برای پیشرفت مالی تاکنون شکل و شمایلی نرم داشت و به دور از کشمکش با سایر قدرت ها و به طور خاص ایالات متحده بود. با این حال به نظر می رسد با روی کار آمدن شی جی پینگ به عنوان رئیس جمهور جدید چین، رقابت این کشور با سایر کشورها و به ویژه با ایالات متحده ابعاد جدیدی به خود گرفته است و موضع گیری های چین در عرصه مالی نشان می دهد که این کشور از ورود به رقابت تنش آمیز با ایالات متحده ابایی ندارد.

این روند، در اظهارات اخیر رئیس جمهور چین در نشست اپک نیز منعکس شد، جایی که او در جمع سران کشورهای مختلف، از جمله در حضور اوباما بیان کرد که پِکن تصوری متفاوت از واشنگتن از بازار آزاد در حوزه آسیا ـ پاسیفیک دارد. این موضع گیری به نحوی آمادگی چین را برای به چالش طلبیدن نظم موجود اقتصاد دنیای نشان داد، مالی که پس از سرانجام جنگ دنیای دوم، ایالات متحده آن را در قالب نظم نوین دنیای در عرصه اقتصاد با تکیه بر اصول لیبرالیسم بنیان نهاده بود. ارائه تصویر متفاوت چین از قرائت امریکایی از بازار آزاد، چیزی جز وارد تنش شدن با امریکا و متحدان غربی اش نیست. چین در عمل نیز سعی نموده که این روند را دنبال کند. کوشش های چینی ها برای شکل دادن به نظم نوین مالی، را می توان در سیاست های اعمالی آن برای تأسیس صندوق 32 میلیارد دلاری برای سرعت بخشیدن به احداث جاده ابریشم در آسیای مرکزی و ایجاد بانک آسیایی جهت سرمایه گذاری در زیرساخت ها در این منطقه نیز مشاهده کرد. به نظر می رسد اگرچه چین تمایل دارد مانند دهه های قبل به دور از کشمکش های سیاسی بین المللی به روند رشد مالی اش ادامه دهد، اما واقعیت های بین المللی و قواعد نظام بین الملل دیگر به چین چنین اجازه ای نمی دهد. پکن اندک اندک در حال وارد شدن به پروسه چرخش ابرقدرت ها است و این چرخه همیشه با چالش میان قدرت نوظهور و قدرت قبلی نظام بین الملل همراه بوده است. شرایط نظام بین الملل در قدرت گیری بیش از پیش چین در عرصه بین المللی مؤثر هستند. به طور مثال وقتی که ایالات متحده سال 2008 درگیر بحران مالی شد، فضای مناسبی برای مانور مؤثرتر چین در نهادهای مالی بین الملل و در بازارهای بین المللی به وجود آمد. همچنین، درگیر شدن روسیه در بحران اوکراین نیز شرایط را برای نزدیک شدن بیش از پیش چین به کشورهای آسیای مرکزی به عنوان حیاط خلوت روسیه و بهره برداری مالی از این موضوع برای پکن به وجود آورده است. شاید به درستی بتوان برگزاری اجلاس اخیر اپک در پکن را فضایی برای این کشور به منظور نشان دادن پیشرفت های مالی و سیاسی اش به مقامات کشورهای دیگر به حساب آورد.

منبع : روزنامه جوان

نویسنده : شهربانو علی آدینه پور

.