عقب ماندن خودروسازان از برنامه وزارت صمت - یادداشت سریع

درحالی که ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو رشد تولید سالانه را رقم زدند، اما بررسی تیراژ تولید آنها در یک ماهه بهمن در قیاس با اولین ماه از فصل زمستان امسال نشان از افت حدود 25 درصدی تیراژ تولید دارد.

طبق صورت های مالی خودروسازان تولید ماهانه آنها در بهمن، تنها 66 هزار و 503 دستگاه بوده است که در مقایسه با دی ماه، افت 25 درصدی را نشان می دهد. این افت در حالی رخ داده که خودروسازان توانسته بودند در دی ماه به قله تولید ماهانه برسند و تیراژی نزدیک به 89 هزار دستگاهی را به ثبت برسانند. اکنون آمار نشان می دهد خودروسازان در بهمن از قله تولید سرازیر شده اند. به این ترتیب پس از فروردین، اردیبهشت و مرداد، کمترین تیراژ ماهانه در بهمن به ثبت رسیده است.

قبلاً وزیر صمت اعلام کرده بود در کشور ظرفیت و زیر ساخت لازم برای تولید 1 میلیون و 600 تا 1 میلیون و 800 هزار خودرو در سال وجود دارد.

برنامه کلی وزارت صمت آن است که در سال 1401 ساختار صنعت خودرو و روابط بین قطعه ساز و خودروساز اصلاح گردد و این صنعت آماده باشد تا با سرمایه گذاری های نو در سال 1402، حجم تولید وعده داده شده در 1403 و 1404 محقق گردد.

باتوجه به فرایند تولید در بهمن و با درنظرگرفتن این احتمال قوی که اوضاع در اسفند به همین شکل است، برنامه وزارت صمت برای تولید خودرو در سال جاری محقق نخواهد شد. طبق برنامه وزارت صمت، قرار بود امسال نزدیک به 1 میلیون و 100 هزار دستگاه محصول سواری از طریق 3 خودروساز بزرگ کشور به تولید برسد. این در حالی است که باتوجه به اندازه تولید 11 ماهه (حدودا 805 هزار دستگاه)، 3 خودروساز بزرگ کشور باید در آخرین ماه سال حدود 300 هزار دستگاه تولید داشته باشند؛ اتفاقی که قطعاً رخ نخواهد داد.

با درنظرگرفتن فرایند تولید ماهانه خودروسازان طی امسال، به نظر می رسد در بهترین حالت 100 هزار دستگاه خودرو در اسفند به تولید برسد. در نتیجه اندازه کل تولید 3 خودروساز بزرگ کشور در سال جاری درنهایت به حدود 900 هزار دستگاه خواهد رسید. این پیش بینی نشان می دهد در بهترین حالت، خودروسازان 200 هزار دستگاه از برنامه تولید امسال وزارت صمت عقب خواهند ماند.

بااین حال در مورد این که چرا خودروسازان دچار چنین افت سنگینی در بهمن شده اند، 2 دلیل بیان شده است: اولی تغییر تاکتیک خودروسازان و دومی کمبود قطعات. دلیل اصلی ظاهراً به همین موضوع تغییر تاکتیک شرکت های خودروساز برمی گردد.

به نظر می رسد دلیل این مسئله را باید در تغییر برنامه خودروسازان در خطوط تولید جست وجو کرد. پیش تر سیاست گذار خودرویی به شرکت های خودروساز فشار می آورد تا تیراژ تولید خود را به هر نحو ممکن ولو به قیمت تولید خودرو به صورت ناقص افزایش دهد. اما اکنون به نظر می رسد این برنامه تغییر کرده و در حال حاضر خودروسازان در پی تکمیل محصولات ناقص خود هستند.

این تغییر برنامه در خطوط تولید خودروسازان بی ارتباط به فشارهایی که در چند وقت گذشته از ناحیه نهادهای نظارتی مانند سازمان بازرسی کل کشور به خودروسازان وارد شد، نیست. این موضوع در حالی است که نهادهای نظارتی مانند سازمان بازرسی کل کشور احتمال احتکاری بودن این خودروها را مطرح کرده اند. هرچه هست، عدم عرضه این خودروها به بازار، در افزایش قیمت بی تأثیر نبوده است و به طبع با تجاری سازی آنها، احتمال کاهش یا حداقل کنترل قیمت خودرو در بازار وجود دارد.

نوترین آگهی های خودرو

تا همین چند هفته پیش، اولویت وزارت صنعت، معدن و تجارت و به تبع آن، خودروسازان، افزایش آمار تولید بود؛ ولو به قیمت تولید محصولات ناقص. درواقع وزارت صمت اصرار داشت در راستای آمارسازی، تولید بی وقفه ادامه یابد و این وسط، افزایش تیراژ ناقصی ها نیز چندان اهمیتی نداشت. این در حالی بود که ناگهان حساسیت روی پارکینگ های مملو از محصولات خودروسازان بسیار زیاد شد و با ورود دستگاه قضا و همچنین مجلس شورای اسلامی به این ماجرا، وزارت صمت، خودروسازان را ملزم به تغییر تاکتیک کرد. تاکتیک نو خودروسازان اما در اولویت قرارگرفتن محصولات ناقص است؛ به نحوی که آنها از تولید روزانه خود کاسته و تکمیل و تجاری سازی ناقصی ها را در اولویت قرار داده اند.

با توجه به اینکه این تغییر تاکتیک از چند هفته پیش آغاز شده، اثرات خود را در آمار تولید بهمن نشان داده است. این تاکتیک هرچند به ضرر تولید تمام شده و وزارت صمت و خودروسازان نیز از سر ناچاری به آن تن داده اند، بااین حال به نظر می رسد روشی صحیح در پیش گرفته شده است.

اما معضل دیگری که خودروسازان در جهت تولید با آن روبرو شده اند، کمبود قطعات داخلی است. همین چند روز پیش نامه ای از سوی انجمن قطعه سازان تهران انتشار یافت که در آن به نوعی عنوان شده بود باتوجه به مطالبات عقب افتاده شرکت های قطعه ساز، فرایند تأمین قطعات دچار اختلال شده است. گفته می گردد قطعه سازان بالغ بر 45 هزار میلیارد تومان از خودروسازان طلب دارند و این موضوع باتوجه به قرار داشتن در هفته های پایانی سال، حساسیت بیشتری پیدا کرده است.

قطعه سازان معمولاً در انتهای هر سال بیش ازپیش، روی مطالبات معوق خود مانور می دهند و از هر حربه ای برای دریافت آن استفاده می کنند. یکی از این حربه ها، کند کردن فرایند ارسال قطعات به خطوط تولید خودروسازان است که شنیده می گردد از چندی پیش رخ داده و همچنان ادامه خواهد داشت. این موضع قطعاً تاثیر منفی روی تولید خودرو داشته و خواهد داشت. باید منتظر ماند و دید واکنش خودروسازان به آن چه خواهد بود.

***

شما می توانید نوترین اخبار خودرو را در بلاگ خبرنگاران مطالعه کنید.