لزوم برنامه ریزی برای برطرف چالش های صنعت فولاد در حوزه انرژی و حمل و نقل - یادداشت سریع

محمدرضا راسک فعال دانشجویی دانشگاه تهران در تبادل نظر با خبرنگار دانشگاه خبرنگاران، گفت: فولاد یکی از کالا های مهم و تأثیرگذار در رشد و توسعه صنعتی کشور ها محسوب میگردد. این کالا بعد از نفت و گاز دومین کالای پر حجم تجارت دنیای را تشکیل میدهد و تعداد زیادی از صنایع پایه از قبیل حمل و نقل، ساختمان، ساخت ماشین آلات، معدن و دیگر صنایع مرتبط با فراوری و انتقال انرژی، به صنعت فولاد وابسته هستند. از این رو بهبود و توسعه صنعت فولاد از اهمیت ویژه ای در توسعه اقتصادی کشور ها برخوردار است.

وی افزود: در ایران نیز صنعت فولاد به لحاظ وجود منابع بزرگ معدنی و نیروی انسانی جوان، کارآمد و تحصیلنموده و احتیاج به سازندگی پس از جنگ تحمیلی، از جایگاه ویژه و استراتژیکی برخوردار بوده است. براین اساس همیشه سعی بر آن بوده که با نگاه به این منابع بزرگ معدنی و احتیاج بازار داخل و امکان صادرات محصولات فولادی، سیاست گذاری دقیق و عمیقی پیرامون این صنعت صورت گیرد.

راسک توضیح داد: ایران به عنوان یکی از ده کشور برتر فراوریکننده فولاد دنیا، احتیاجمند توسعه زیرساخت های صنعتی خود به خصوص در حوزه فولاد است و غفلت از این امر می تواند در آینده، فرایند فراوری فولاد کشور را با مشکل روبرو نماید و از توان رقابتی با دیگر فراوریکنندگان بکاهد. مسئله برای ما تنها توسعه زیرساخت سخت افزاری نیست، بلکه در حوزه نرم افزاری نیز احتیاجمند واقع بینی و سنجش علمی هستیم. منظور از حوزه نرم افزاری، بحث های مربوط به برنامه ریزی، هدف گذاری، آینده پژوهی و منابع انسانی است. بنابر سند منظره در افق 1404 ایران باید به فراوری 55 میلیون تن برسد که این رقم تا 57 میلیون تن نیز قابل افزایش است. اما شرایط کنونی و ضعف در زیرساخت ها، دستیابی به مقدار فراوری را با، اما و اگر روبرو نموده است.

وی عدم بازاریابی تازه و جذب سرمایه گذار خارجی را از چالش های پیش روی صنعت فولاد در ایران برشمرد و افزود: باید گفت که بازاریابی نوین یکی از حوزه های مغفول مانده در زنجیره فراوری فولاد است؛ اما بیشتر فراوریکنندگان به علت افزایش قیمت تمام شده توان به نمایش گذاشتن کالا های فراوریی خود را ندارند. از طرفی هم تحریم رقابت در بازار های منطقه ای را سخت نموده، اما این مهم بسیار جای کار دارد و ایران میتواند به راحتی بازار های فولاد خاورمیانه را در دست بگیرد و این احتیاجند شناخت احتیاجمندی ها و مردم شناسی بازار کشورهاست.

این فعال دانشجویی از چالش ترابری بازرگانی به عنوان یکی دیگر از چالش های صنعت فولاد نلم برد و افزود: مهم ترین چالش های حمل و نقل جاده ای شامل سرمایه گذاری و تأمین اقتصادی، مصرف مواد سوختی و فراوری آلاینده ها، زیرساخت های ناوگان حمل ونقل، سیاستگذاری و برنامه ریزی پایدار، مقررات حوزه حمل ونقل و مقدار اثربخشی این دسته از قوانین و شرایط اقلیمی و منطقه ای است. این چالش ها عاملی است که صنایع به ویژه صنعت فولاد که بسیار احتیاجمند حمل و نقل جاده ای و ریلی است را با چالش روبرو میکند.

راسک با بیان اینکه در بحث حمل نقل هوایی نیز ایران در حمل نقل صنعتی و معدنی تقریبا صفر است، توضیح داد: چالش آب چالش دیگری است که صنعت فولاد با آن روبرو است. بر مبنای بعضی محاسبات برای فراوری سالانه 55 میلیون تن فولاد در کشور به حدود 298 میلیون متر مکعب آب احتیاج است. با توجه به بحران کم آبی و مقدار مصرف بالای آب در بخش کشاورزی و بعلاوه مسائل حوزه آبریز و نیز از بین رفتن سفره های زیرزمینی، تنش آبی در سال های آینده یک مانع جدی است.

وی با اشاره به اینکه چالش انرژی در حوزه برق و گاز چالش دیگری است که صنعت فولاد کشورمان با آن روبرو است، اظهار کرد: در موضوع چالش گاز مصرف گاز سالانه صنایع فولادی معادل 11 میلیارد مترمکعب یعنی 2.5 درصد مصرف گاز کشور است و پیش بینی می گردد در 4 تا 5 سال آینده مقدار مصرف این انرژی تتازهناپذیر به دو برابر افزایش یابد. در این میان ظرفیت های فراوری فولاد به 22 میلیارد مترمکعب خواهد رسید که این مقدار از فراوری فولاد با فراوری توسعه گاز در آینده تناسبی نخواهد داشت.

راسک بیان نمود: در بحث برق نیز آن طور که اطلاعات موجود نشان می دهد قطع برق صنایع فولاد و سیمان منجر به کاهش شدید فراوری و عرضه محصولات داخلی و حتی صادراتی شده است، چرا که در تابستان به علت افزایش شدید مصرف برق راحت ترین و دم دستی ترین راه چاره که مسئولین در پیش می گیرند قطع برق صنایع و به طور تعیین دو صنعت فولاد و سیمان بوده و این مسئله ای است که منجر به افزایش قیمت محصولات سیمانی و فولاد در کشور شد.

وی افزود: صنایع فولاد از فرصت بسیار خوبی برای کسب عایدی ارزی، توسعه اقتصادی و رقابت بین المللی برخوردار هستند و در حوزه صنایع معدنی و صنعت فولادی هیچگاه چنین فرصتی نبوده است لذا باید برنامه ریزی دقیق برای توسعه و برطرف چالش ها انجام گردد.