ندری: حق با همتی است؛ اما استقلال بانک مرکزی زیر سوال رفت! ، تورم مردم را سوداگر و نهاد خانواده را مختل کرده - یادداشت سریع

گروه مالی خبرنگاران، موضوع استقراض دولت از بانک مرکزی و اشرافی که دولت بر مدیریت بانک مرکزی دارد که استقلال بانک مرکزی را زیر سوال می برد مساله ای مسبوق به سابقه در اقتصاد ایران است که هر ساله تبعات مختلفی از جمله تورم بالا را برای کشور ایجاد می کند. چندی پیش بحث هایی که بین رئیس کل بانک مرکزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه درخصوص تامین منابع مالی دولت از بانک مرکزی و به تبع آن پاسخ آقای نوبخت به این موضوع که اتفاقا بانک مرکزی یک بدهکار بزرگ به دولت است این شائبه را ایجاد کرده چه کسی راست می گوید و با مردم صادق است؟ ریشه تورم در اقتصاد ایران چیست؟ و حتی در صورتی که سخنان رئیس بانک مرکزی درست باشد آیا عدم استقلال بانک مرکزی برای اقتصاد ایران یک چالش مهم نیست؟ کامران ندری اقتصاددان؛ و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) به چند پرسش دانشجو در این موضوع پاسخ داده است.

بحث استقراض از بانک مرکزی و بدهکار بودن بانک مرکزی به دولت موضوع مشاجره لفظی بین رئیس بانک مرکزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه بود، در این موضوع از نظر شما چه کسی یا کدام نهاد حق به جانب است؟

در این موارد حق با آقای همتی است، اما این موضوع رافع مسوولیت های آقای همتی در مسائل مختلفی در حوزه مدیریتی وی به عنوان رئیس بانک مرکزی نیست، به این دلیل که مردم از آقای همتی انتظار دارند که در برابر خواسته های دولت مثل استقراض از بانک مرکزی و ... مقاومت و ایستادگی می کرد، ضمن اینکه آقای همتی موظف به شفاف سازی و در میان گذاشتن خواسته های دولت از بانک مرکزی با مردم بود تا مردم بدانند عامل و مقصر افزایش پایه پولی و تورم دولت است.

از چه نظر سخنان آقای نوبخت در این موضوع که دولت از بانک مرکزی قرض نگرفته و به بانک مرکزی بدهکار نیست قابل نقد است؟

به هر حال تعیین است یکی از مهم ترین دلایل افزایش تورمی که با آن روبرو هستیم، رشد نقدینگی بالاست، موضوعی که نیازی به تایید یا تکذیب این مسوول یا آن مسوول ندارد چرا که از شرایط تورمی اقتصاد به خوبی تعیین است که دولت برای حل مسائل و معضلات مالی و تامین کسری بودجه خود، فقط و فقط از هنر چاپ پول استفاده می کند.

منظور شما از هنر چاپ پول چیست؟ مگر چاپ پول، هنر دولتمردان محسوب می شود؟

اینکه می گویم هنر چاپ پول، به این معناست که آقایان مسوول با ظرافت پول چاپ می کنند! یعنی به شکلی کار بلد شده اند که به چشم نمی آید، بنابراین می توانند در چشم من و شما زل بزنند و حتی ادعا کنند که ما برای حل مسائل خود به سراغ منابع پولی نرفته ایم، در حالی که واقعیت چیز دیگری است. تورم بالایی که در اقتصاد ایران وجود دارد ناشی از مدیریت غلط مالی است.

آیا دلیل اصلی تورم را استقراض دولت از بانک مرکزی می دانید، یا عوامل دیگری نیز در این موضوع دخیل است؟

دلایل دیگری هم در این مورد دخیل است. در حال حاضر آقای دژپسند با افزایش نرخ سود در بازار بین بانکی مخالف است، به دلیل اینکه مترصد این موضوع است که به این وسیله بخشی از مسائل بازار سهام را حل نماید، ضمن اینکه آقای نوبخت باید درباره آنچه گفته شفاف سازی کند بر این مبنا که اگر آقای نوبخت، یا آقای دولت، دلار قابل عرضه ای دارد چرا آن را به بازار عرضه نمی کند، به عبارت دیگر اگر دولت ارز قابل فروشی دارد نیازی به اجازه دریافت از بانک مرکزی برای عرضه به بازار ندارد، لذا دولت می تواند برای تبدیل دلار به ریال، دلار های خود را در بازار بفروشد، بنابراین این موضوع دولت و آنچه از سوی آقای نوبخت عنوان شده را زیر سوال می برد. اما در مجموع تورمی که در اقتصاد داریم نشان دهنده ناکارآمدی ها، سوء مدیریت ها و ضعف های ساختاری است که متاسفانه تلاشی برای تغییر آن ها دیده نمی شود.

بیشتر بخوانید:

امام وردی: جوانان از پیدا کردن شغل نا امید شده اند / عوامل کاهش جمعیت جویای کار چیست؟

غیبی: رمز ارز ملی، راه چاره دور زدن تحریم ها / بازی برد-برد دولت و تجار از معامله با ارز های دیجیتال

به نظر شما اقتصاد ایران با تورم بالایی که یدک می کشد چه آینده محتملی پیش رو خواهد داشت؟

تا زمانی که یک اقتصاد با تورم بالا روبرو است، آن اقتصاد آینده خوبی پیش رو نخواهد داشت. تورم بالا نشان دهنده بیمار بودن اقتصاد و مسائل جدی است که آن اقتصاد در حوزه مدیریتی و ساختاری دارد، لذا وقتی تورم وجود دارد به این معناست که اداره کنندگان اقتصاد نتوانسته اند مسائل ساختاری و بنیادی مالی را حل کنند. تورم مثل دماسنج می ماند، وقتی تورم در مالی بالاست از عفونت و بیماری اقتصاد حکایت می کند، لذا وقتی دولتمردان نتوانند منشاء بیماری و عفونت را در اقتصاد پیدا کنند و آن را مرتفع سازند، تب اقتصاد و به تبع آن عفونت ها بالا می ماند و روز به روز مسائل جدیدتری را به جامعه تحمیل می کند. وقتی نرخ تورم دو رقمی است، با قاطعیت می توان گفت اقتصاد از مسائل جدی رنج می برد. لازم به ذکر است که مساله تورم در ایران مربوط به این سال ها نیست، هر چند در این سال ها به مراتب بیشتر شده، اما مشکل تورم یکی از معضلات چهار دهه گذشته ماست، موضوعی که نشان می دهد اقتصاد ما به درستی اداره و مدیریت نمی شود و مسئولین از مسائل و مسائل واقعی اقتصاد غافل هستند چرا که اگر منشأ عفونت و بیماری تورمی را پیدا کرده بودند آن را حل می کردند، اما به نظر می رسد نمی دانند این بیماری را چگونه باید درمان کنند، در حالی که همه دنیا پیروز شدند نرخ تورم را تک رقمی و در اغلب کشور ها به زیر 5 درصد برسانند و در این محدوده کنترل کنند. به هر حال تعیین نیست چرا مسوولین نمی توانند تورم در اقتصاد ایران را به زیر 10 درصد برسانند و چرا برای این موضوع راه چارهی پیدا نمی کنند، هر چند راه چاره ساده و آسان نیست که به سرعت یک معضل مزمن مثل تورم را به سادگی و بدون هزینه مالی حل کرد. دولتمردان ما که البته خود آن ها عامل به وجود آمدن این شرایط هستند حاضر به پرداخت هزینه برای حل مشکل تورم نیستند، لذا تنها کاری که از دست مردم بر می آید دعا برای عدم افزایش نرخ تورم است. به هر حال با ساختار های ضعیف مالی و شیوه مدیریت و حکمرانی مسوولین به نظر نمی رسد که به زودی بتوانیم مثل بیشتر کشور های دنیا تورم را تک رقمی یا به زیر 5 درصد برسانیم.

بیشتر بخوانید:

راغفر: عدم برخورد دستگاه قضایی بازکردن راه برای تخلفات بورسی

یک تیر و دو نشان تاسیس صندوق های سرمایه گذاری پروژه محور

70 هزار خیریه مستعد پولشویی و فرار مالیاتی

خب ایران چه تفاوتی با سایر کشورها دارد که نمی تواند تورم تک رقمی داشته باشد؟

قطعا هیچ دلیلی برای تورم دو رقمی در اقتصاد ایران وجود ندارد، دلیلی ندارد که ما تورم بالای 25 درصد داشته باشیم، تورم بالای 5 درصد در زندگی تک تک مردم ما تأثیر گذار است نه فقط تاثیر مالی، بلکه تأثیرات اجتماعی که منجر به تغییرات منفی در نوع زندگی مردم می شود. تورم، مردم را به سمت معامله گری، سوداگری و خرید دارایی های سرمایه ای سوق داده تا خود را در برابر تورم بیمه کنند. تورم روی بحث ازدواج و تشکیل خانواده و فرزندآوری تأثیر گذاشته است، لذا اولین اولویت مهم در ایران که به سادگی هم میسر نیست، حل تورم است، از این نظر هر دولتی که روی کار بیاید اعم از دولت انقلابی، اصولگرا و اصلاح طلب، اگر نتواند مشکل تورم را حل نماید هیچ دستاورد مالی مثبتی نخواهد داشت، چرا که تورم اقتصاد را از راستا صحیحی که باید در آن حرکت کند، خارج می کند، لذا شعار هایی که در حوزه تولید، حمایت از تولید، رونق تولید و جهش تولید گفته می شود در این اقتصاد با این سطح از تورم و افزایش قیمت ها، محقق نمی شود بنابراین اولویت اول مالی در کشور حل معضل تورم است.

چه راه چارهی برای حل تورم پیشنهاد می دهید؟

اگر مسؤولین به دنبال حل مشکل تورم باشند باید هر گونه رانت خواری از بین برود و با رانت خواری مبارزه شود. ناترازی های نظام بانکی باید حذف شود. نظام مالیاتی و حمایتی از تولید و کسب و کار اصلاح شود. انحصارات متعددی که در حوزه صنایع و تولید در کشور به وجود آمده رفع شود، تحقق همه این موارد لازمه رفع تورم است، در صورت عدم تحقق این موضوعات مهم، تورم ادامه پیدا می کند، حتی ممکن است تورم رفع شود، اما قطعا با ادامه چنین فضایی در اقتصاد، رشد مالی حاصل نمی شود، لذا بدون حل تورم در بلندمدت نمی توان رشد مالی پایداری را تجربه کرد.