ضعف زیرساخت های بندری، عامل کاهش صادرات خرما در خوزستان - یادداشت سریع

عموری گفت: به دلیل رسوب ایجاد شده در اسکله بنادر آبادان و خرمشهر امکان پهلوگیری کشتی هایی که توان حمل خرمای صادراتی استان به کشورهای هدف را داشته باشند وجود ندارد.

دبیر شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی استان ادامه داد: آن بخش از کشتی هایی که امکان بارگیری خرمای استان را دارند امکان دریانوردی در آب های آزاد را ندارند و همزمان کرایه ای که معین شده برای تجار بسیار زیاد است.

عموری توضیح داد: در حال حاضر خرمای صادراتی استان به وسیله بندر عباس حمل می شود و این موضوع باعث شده تا خام فروشی این محصول بیش از پیش انجام شود.

وی با تاکید بر اینکه مشوق های مورد احتیاج صادراتی به وسیله بنادر استان در حال آنالیز است بیان داشت: کوشش می شود با پیشنهاداتی که ارائه می شود امکان حمایت از صادرنمایندگان خرما برای فعالیت در بنادر استان فراهم شود.

دبیر شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی خوزستان گفت: استان خوزستان با 42 هزار هکتار نخلستان بیشترین سطح زیر کشت درخت خرما را دارد و دومین فراورینماینده این محصول در کشور است؛ با این وجود آمارها نشان می دهد که این استان سهم ناچیزی از صادرات این محصول دارد زیرا به دلیل خام فروشی، فرآوری این محصول در دیگر استان های کشور انجام می شود.

عموری تاکید نمود: خوزستان نقش معین نماینده ای در حجم صادرات خرمای کشور دارد اما به دلیل کاربردی نبودن مبادی تجاری استان برای صادرات این محصول، خرمای فراوریی خورستان از بندر عباس و یا استان های شمالی به کشورهای ترکیه، روسیه و افغانستان صادر می شود.

دبیر شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی خوزستان توضیح داد: پیش از این مدیرکل بنادر و دریانوردی خوزستان از وجود زیرساخت های لازم در بنادر استان برای انجام صادرات این محصول استراتژی خبر داده بود اما همیشه تجار و صادرنمایندگان به دلیل قیمت بالای حمل و نقل دریایی، بندرعباس و یا بنادر شمالی کشور را به عنوان مبادی صادراتی خود انتخاب می نمایند.

امکان صادرات خرما از بنادر خوزستان، خام فروشی را کاهش می دهد

رئیس اتحادیه صادرنمایندگان خشکبار خوزستان در ادامه این نشست با بیان اینکه صادرات حلقه نهایی در حوزه خرما است و همیشه باید به فرآیند فراوری و فرآوری این محصول توجه شود گفت: این صنعت در اشتغال و تجارت خارجی می تواند رقابت یکسانی با صادرات محصولات نفتی داشته باشد.

یعقوب خضری ادامه داد: در صورتی که خطوط کشتیرانی ویژه صادرات خرما (دارای کانتینر) در بنادر استان با قیمت های مناسب فعال شوند، قطعا تجار تمایل دارند که محصولات خود را به وسیله مبادی صادراتی خوزستان به سمت کشورهای مقصد بارگیری و حمل نمایند.

وی با بیان اینکه در گذشته فرآوری خرمای دیگر استان های کشور در خوزستان انجام می شد اضافه کرد: این امکان دیگر در خوزستان وجود ندارد و این به دلیل ضعف برنامه ریزی ها و سیاست های اعمالی در حوزه صادرات در استان است.

رئیس اتحادیه صادرنمایندگان خشکبار خوزستان تصریح کرد: در حال حاضر صادرات خرما به وسیله مبادی استان حجم ناچیزی را به خود اختصاص داده است که این موضوع جای تاسف و نگرانی دارد؛ در این شرایط خام فروشی خرمای فراوریی خوزستان افزایش یافته است.

خضری یادآورشد: بسته بندی محصول خرما همیشه مشکل اساسی در زمینه صادرات است اما در صورتی که شرایط صادرات به وسیله بنادر استان فراهم شود، سرمایه گذاری ها برای ساماندهی بخش بسته بندی این محصول از شرایط بهتری برخوردار خواهد شد.

آماری از میزان صادرات خرمای خوزستان وجود ندارد

رئیس بازرسی گمرکات خوزستان با بیان اینکه در حال حاضر آمار تعیین و روشنی از حجم صادرات خرمای استان به خارج از کشور وجود ندارد بیان داشت: صادرات بخش قابل توجهی از این محصول به وسیله مبادی گمرکی دیگر استان های کشور انجام می شود.

شاهرخ آذرافروز ایستایی کالا در بنادر به دلیل نبود کانتینر را یکی از معضلات و چالش های صادرنمایندگان مطرح نمود و گفت: مشکل حمل و نقل دریایی به دلیل عدم استقبال شرکت های کشتیرانی نیز از دلایل مهم این ایستایی در بنادر خوزستان محسوب می شود.

وی با بیان اینکه صادرنمایندگان خرما باید از بندر امام خمینی (ره) و یا بندر خرمشهر به صادرات کالای خود اقدام نمایند اضافه کرد: انتظار برای ورود کشتی ها و بارگیری در این بنادر بیش از اندازه است و این مشکل به عنوان یکی از چالش های زیرساختی در بنادر استان قلمداد می شود.

آذرافروز هزینه حمل دریایی از بنادر خوزستان را نسبت به دیگر استان های کشور بالا مطرح نمود و گفت: بهبود این شرایط مستلزم ایجاد ساختار منسجم و اتخاذ تعرفه های خاص است.

رئیس بازرسی گمرکات خوزستان یادآورشد: با هماهنگی و کوششی که اجرا شده برای بهبود شرایط صادرات کالا، مدت زمان صدور پروانه صادراتی از زمان مراجعه ارباب رجوع به پنج ساعت کاهش یافته است و همیشه ایستایی کالا در بنادر به دلیل نبود کشتی جهت حمل کالا مهمترین مشکل در زمینه تجارت خارجی در این مبادی محسوب می شود.

صادرات خرما از بنادر خوزستان در گرو توافق با شرکت های کشتیرانی

یکی از صادر نمایندگان خرما در خوزستان با اشاره به اینکه طی 25 سال گذشته کوشش های متعددی برای ساماندهی صادرات خرما از استان اجرا شده گفت: زیرساخت ها به اندازه کافی در بنادر استان وجود دارد اما استفاده از آنها مستلزم حضور شرکت های کشتیرانی است که داری ظرفیت های خالی کانتینری باشند.

امیر رضا منصوری ادامه داد: در چهار سال پیش امکان بهره مندی صادرنمایندگان از این فرآیند و استفاده از ظرفیت های کانتینری خالی ایجاد شد؛ بطوری که بعد از انجام واردات کالا به وسیله بندر خرمشهر، خطوط کشتیرانی کانتینرهای خالی شده را می توانستند به صادرات کالاهایی مانند خرما اختصاص دهند.

وی با بیان اینکه هزینه های اعمال شده از سوی این شرکت ها باعث شده که استفاده از ظرفیت های کانتینری خالی در بندر خرمشهر ویژه صادرات خرما متوقف شود اضافه کرد: هزینه حمل از بندر خرمشهر 500 دلار اعمال شد در صورتی که این هزینه در بندر عباس به مراتب کمتر است.

این صادر نماینده خرمای خوزستان توضیح داد: به دلیل شرایط تحریم، بخش قابل توجهی از محصولات در کشور امارات تخلیه و مجددا به کشورهای نهایی صادر می شود که این رویه می توانست ظرفیت های خالی کانتینری مناسبی را برای بنادر استان فراهم کند اما از این فرصت استفاده مناسبی نمی شود.

منصوری کیفیت بسته بندی خرمای صادرات در ایران را بسیار ضعیف مطرح نمود و گفت: برهمین اساس تمایل تجار و صادرنمایندگان انجام فرآیندهای گمرکی در بنادر شمالی کشور و یا بندر عباس است تا محصولات آنها با کمترین میزان جابجایی و خسارات همراه شود.

وی فرایند صادران محصول خرما را حساس توصیف کرد و گفت: به واسطه شرایط تحریم، بازار خرما دچار تغییرات محسوس شده و تبعات آن توقف صادرات به کشورهای کانادا، استرالیا و نیوزیلند بوده است.

این صادرنماینده خوزستانی همچنین ریال فروشی خرما (دریافت ریال به جای دلار) را به عنوان یک آسیب جدی در زمینه صادرات اعلام کرد و اضافه کرد: در این شرایط می توان گفت که خرما مانند گذشته از سوی مسولان استانی مورد توجه قرار نمی گیرد و توسعه صادرات دیگر محصولات (مانند فولاد) از اهمیت بیشتری برخوردار شده است.

منصوری مقرون به صرفه بودن صادرات از بنادر استان را مستلزم وجود آمار و اطلاعات دقیق از قابلیت صادراتی بودن خرمای فراوری شده در استان دانست و گفت: در این شرایط می توان از خطوط کشتیرانی خواست تا با چشم انداز روشنی برای حمل و جابجایی این محصول صادراتی مشارکت و سرمایه گذاری نمایند.

وی با بیان اینکه خطوط کشتیرانی از بندرعباس حمل کالا را در قبال 500 تا 650 دلار (برابر با 150 تا 160 میلیون ریال) انجام می دهند گفت: در صورتی که خطوط کشتیرانی با چنین هزینه ای آمادگی حمل خرمای استان را داشته باشند، قطعا تجار محصولات خود را به وسیله بنادر خوزستان صادر خواهند کرد.

منصوری یادآورشد: بخش دیگری از این مشوق ها می تواند اختصاص امتیاز واردات توسط صادرنمایندگان باشد که علاوه بر این، امکان استفاده از ظرفیت های کانتینری خالی (بعد از انجام واردات) برای صادرات خرما و محصولات مشابه فراهم خواهد شد.

ارزیابی مسائل صادرات خرما با مشارکت تجار

کارشناس مسئول بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خوزستان با بیان اینکه علت تمایل نداشتن تجار برای صادرات خرما از مبادی استان سوالی است که سال های زیادی است برای سیاستگذاران بخش تجارت خارجی مطرح است اضافه کرد: در این رابطه قرار است با مشارکت تجار، مسائل صادرات خرما از بنادر استان این موضوع مورد ارزیابی قرار گیرد.

مصطفی دهقان ادامه داد: اداره کل بنادر و دریانوردی اعلام می نماید که زیرساخت های لازم فراهم است اما ظاهرا تعرفه های حمل کالای صادراتی برای تجار از جذابیت مناسبی برخوردار نیست.

وی با اشاره به اینکه مجوزهای لازم برای احداث شهرک فناوری خرما در استان اخذ شده است اضافه کرد: این شهرک در زمینه بسته بندی و ایجاد ارزش اضافه کرده محصول خرما فعالیت خواهد داشت؛ به همین دلیل نیز امکان صادرات خرما و محصولات وابسته آن به وسیله بنادر استان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار خواهد شد.

ظرفیت صادراتی خرما احتیاجمند پیگیری در سطح ملی

کارشناس مسئول بازرگانی خارجی معاونت مالی استانداری خوزستان در این خصوص اظهارداشت: نبود هماهنگی در بین دستگاه های متولی صادرات باعث ایجاد کاهش آمار صادرات خرما به وسیله مبادی استان شده است.

هومن حاجتی ادامه داد: در صورتی که شرایط انجام بسته بندی قوی و مناسب با بازارهای هدف در استان فراهم شود، امکان توسعه صادرات این محصول ایجاد می شود؛ در کنار این امر مشارکت ناوگان کشتیرانی در حمل این کالا پشتوانه مناسبی برای افزایش افزایش مبادلات تجاری در زمینه خرما خواهد بود.

وی توضیح داد: اخذ مشوق های لازم برای حضور شرکت های کشتیرانی به منظور فعالیت در بنادر خوزستان و حمل و بارگیری خرما موضوعی است که باید با جدیت در سطح ملی پیگیری و دنبال شود.

مشکل شرکت های کشتیرانی برای حمل خرما

معاون امور بندری و مالی اداره کل بندر خرمشهر با بیان اینکه دستگاه ها و عوامل مختلفی در بخش صادرات دخیل هستند گفت: از جمله این عوامل تاثیرگذار در این حوزه موسسات حمل و نقل دریایی هستند؛ در سال 98 حجم صادرات از بندر خرمشهر متناسب با احتیاج روز 198 هزار تیو (TEU) کانتینر بود و این میزان در 9 ماهه ابتدای سال جاری به 81 هزار تیو کانتینر رسید.

پیمان ابراهیمی عاملاقتصاد مقیاس را موضوعی تاثیرگذار در میزان حجم مبادلات تجاری به وسیله دریا دانست و گفت: در این بخش هرچه مقیاس بار در حمل و نقل دریایی بیشتر باشد، استفاده از ظرفیت شرکت های کشتیرانی مقرون به صرفه تر خواهد بود.

وی اضافه کرد: هزینه حمل هر تن کالا توسط کشتی های 40 تا 45 هزار تن، 50 دلار است در صورتی که هزینه هر تن حمل بار از سوی کشتی های 80 هزار به 35 دلار کاهش می باید.

ابراهیمی رویکرد پهلوگیری در بنادر امام خمینی(ره)، خرمشهر و آبادان را به دلیل عمق اسکله ها در پذیرش کشتی های حمل بار متفاوت مطرح نمود و گفت: عمق اسکله بندر امام خمینی (ره) از شرایط خوبی برای پهلوگیری کشتی های اقیانوس پیما برخوردار است اما در بنادر آبادان و خرمشهر محدودیت هایی وجود دارد و کشتی های با سایز کمتری پهلوگیری می نمایند.

وی یادآورشد: پیش از جنگ تحمیلی امکان پهلوگیری کشتی های با ظرفیت 25 تا 30 هزار تن در بندر خرمشهر وجود داشت و امکان دسترسی کشتی ها به بنادر دوردست فراهم بود اما در حال حاضر این شرایط وجود ندارد و کشتی های که به بنادر آبادان و خرمشهر می آیند امکان دریانوردی درآب های آزاد را ندارند.

معاون امور بندری و مالی اداره کل بندر خرمشهر به وجود مشوق های ابلاغی سازمان بنادر و کشتیرانی کشور به منظور بهره مندی تجار اشاره نمود و گفت: از جمله این مشوق ها تخفیف های اعمالی در حمل کالا و همچنین جلوگیری از افزیش تعرفه حمل بار از سوی شرکت های کشتیرانی است.

ابراهیمی به تخفیف 25درصدی حمل کالا به وسیله کشتی های کانتینردار یخچالی اشاره نمود و گفت: همزمان با شیوع کرونا این تخفیف ها ابلاغ شد در صورتی که درخواست اداره کل بنادر و کشتیرانی خرمشهر تخفیف 50 درصدی بود.

وی با تاکید بر اینکه بنادر استان از زیرساخت های لازم برای همکاری با صادرنمایندگان محصولات خرما برخوردار است اضافه کرد: بر همین اساس مجموعه های بندری در استان با هیچ کمبودی برای مشارکت با تجار فعال در زمینه خرما روبه رو نیست اما همیشه موضوع حجم و میزان بار کالای صادراتی مسئله ای که می تواند در کاهش هزینه حمل تاثیرگذار باشد.