زنی که برای اولین بار درد را احساس کرد - یادداشت سریع

او مدتی تحت درمان با داروهایی که برای افراد مبتلا به سو مصرف مواد تجویز می شوند نهاده شد و زمانی که در یک آزمایش، دست او اندکی با لیزر داغ شد، این زن فورا درد را احساس کرد و از درک این تجربه برای اولین بار احساس خوبی پیدا کرد.

افراد بسیار کمی در جهان هستند که با اختلال احساس درد به جهان می آیند. این ها قادر به درک احساس درد فیزیکی نیستند و این امر می تواند بسیار خطرناک و دردسرآفرین باشد.

در واقع بدن همه آسیب می بیند اما این ها متوجه آسیبی که وارد آمده نمی شوند. نوزادانی که درد را احساس نمی نمایند، انگشت ها یا لب های شان را آن قدر گاز می گیرند تا کار به خونریزی می کشد. بچه هایی که تازه به راه افتاده اند، دایم در معرض آسیب های مختلف و ضربه های خطرناک از لبه های تیز یا اشیای داغ هستند.

اما دلیل این اختلال از چیست؟ گاهی یک جهش ژنتیکی اتفاق می افتد و نقصی در کارکرد کانال های یونی ایجاد می گردد. کانال های یونی که به نام کانال Nav1.7 شناخته می شوند، عامل انتقال سدیم در عصب های حسی هستند. با این هاست که سلول های عصبی می توانند اطلاعات مربوط به درد را به یکدیگر منتقل نمایند و در نتیجه ما درد را احساس می کنیم.

محققان به محض فهمیدن این موضوع دست به ساخت ترکیباتی زدند که کانال های Nav1.7 را سد کند؛ با این هدف که احساس درد فیزیکی را در افراد عادی از بین ببرند.

در این مدت محققان و داروسازهای زیادی از سراسر جهان با اشتیاق فراوان خواستند دارویی بسازند که عین یک مخدر قوی واقعی، احساس درد را در انسان از بین ببرد، اما تاثیر هیچ کدام به میزان کسی که مادرزادی به این اختلال دچار است و کانال های انتقال اطلاعات درد (همان کانال Nav1.7) در بدن او به طور طبیعی بسته هستند، نبوده است.

در یک مطالعه دقیق که روی موش ها انجام شد، جان وود (John Wood) از کالج دانشگاه لندن، به همراه تیم تحقیقاتی خود مشاهده کردند نمونه هایی که در پی یک اصلاح ژنتیکی دچار نقص کانال Nav1.7 شده بودند اصلا و به هیچ وجه درد را احساس نمی کردند؛ حتی وقتی دم آن ها تحت فشار یا گرمای شدید قرار می گرفت. بعدا کشف شد که در بدن این موش ها ژن مربوط به opioid peptide به شدت تقویت شده است (پپتیدها پلیمرهای کوچکی هستند که از به هم پیوستن اسیدهای آمینه با ترتیب مشخصی و با پیوند پپتیدی تشکیل شده اند). این ژن همان چیزی است که احساس درد را در بدن از بین می برد.

به نظر می رسید که بدن موش هایی که دچار اصلاح ژنتیکی شده بودند، مقادیر بیش تری از این مسکن ها فراوری می نماید و این می توانست عدم احساس درد در انسان هایی که با این اختلال به جهان می آیند را توجیه کند.

دکتر وود از همین مساله نتیجه گرفت که اگر دارویی ساخته گردد که جلوی عملکرد opioid peptide را بگیرد، می تواند روند این اختلال را در انسان تغییر بدهد و کاری کند که فرد بتواند دوباره درد را احساس کند.

در آزمایش بعدی به موش ها نالوکسون (naloxone) خوراندند. نالوکسون دارویی هست که برای درمان سو مصرف مورفین و هرویین استفاده می گردد و جلوی عملکرد opioid peptide را می گیرد. نتیجه بسیار جالب بود: موش ها درد را احساس کردند.

خبر بهتر آن که نتیجه این آزمایش روی انسان هم موفقیت آمیز بود. به یک زن 39 ساله که در تمام عمرش نمی توانست درد را احساس کند، نالوکسون تجویز شد و بعد از مدتی مصرف این دارو، وقتی لیزری به پوست اش تابیده شد اثر درد آن را به وضوح احساس کرد. این زن می گوید که از این بابت بسیار راضی است و امیدوار است که این دارو بتواند بچه های او که شاید این اختلال را به ارث ببرند را هم درمان کند.

اما وود و تیم تحقیقاتی او از این بابت مطمئن نیستند چون مصرف طولانی مدت نالوکسون عوارض جانبی دارد. به همین دلیل شاید از یک رویکرد متناقض برای درمان بیماری اختلال در احساس درد استفاده گردد.

در رویکرد متناقض، تیم تحقیق به موش ها هم زمان داروی بستن کانال Nav1.7 را به همراه مخدرهای opioid خوراند. در نتیجه این تجویز، موش ها (درست مانند نمونه هایی که به طور مادرزادی کانال شان مختل شده بود) اصلا درد را احساس نمی کردند.

آن ها تصمیم گرفتند تا از ترکیب این دو دارو برای تسکین درد در انسان بهره ببرند و این شیوه را به نام خود ثبت نمایند.

کنجی اوکوزه (Kenji Okuse) از کالج سلطنتی انگلستان عقیده دارد که یافته های تازه می تواند نگاه پزشکان به مساله درد و تسکین آن را عوض کند. اما احتیاج به مطالعات و آزمایش های بیش تری هم هست.

در شیوه فعلی کسانی که opioid مصرف می نمایند باید در تمام عمر از این دارو استفاده نمایند.

خبر خوب دیگر آن که این دستاورد می تواند منجر به راه هایی برای درمان بیماری هایی مثل آرتروز گردد.

منبع: NewScientist