چالشی که مریخ نورد پشتکار پس از پرتاب با آن روبرو شد - یادداشت سریع

مریخ نورد پشتکار (Preseverance) کم تر از یک روز گذشته راهی سیاره سرخ شد. سفری که گام نخست آن با موفقیت انجام گرفت و از این پس چالش های تازه ای را پیش رو دارد.

مت والاس، معاون پروژه مارس 2020، هنگام توضیح درباره پشتکار، همان ابتدای سخنان خود، آخرین خبر را اعلام کرد و گفت: تیم کنترل مأموریت پشتکار، اکنون تله متری (اطلاعات دقیق فضاپیما) را از آن دریافت کرده و قادر به فرستادن فرمان نیز هست. این تیم مستقر در آزمایشگاه پیشرانش جت (JPL) تأیید کرده که فضاپیما سالم و در راه مریخ است.

او درباره دو مسئله ای که برای مریخ نورد پشتکار در طول عملیات پرتاب ایجاد شد، توضیحات دقیق تری نیز ارائه کرد. به گفته او نخستین مشکل، بلافاصله پس از پرتاب رخ داد. به دلیل نزدیکی فضاپیما با زمین، ظرفیت گیرنده های شبکه اعماق فضای ناسا پر شد. این یک مشکل شناخته شده است که در مأموریت های دیگر نیز تجربه شده است، از جمله در مأموریت کنجکاوی که در سال 2011 انجام شد.

تیم پشتکار از طریق استراتژی های کاهنده که شامل تنظیم دوباره گیرنده ها و نشانه روی آنتن به فاصله بسیار کمی از فضاپیماست، توانستند شدت سیگنال ها را به محدوده قابل قبولی برسانند. والاس درباره شرایط کنونی دریافت سیگنال ها گفت: در حال حاضر روی جهت دقیق دریافت اطلاعات قفل شده ایم.

دیگر مسئله ای که ایجاد شد نیز هرچند در ابتدا جدی به نظر می رسید اما زودگذر بود. این مشکل به دما در مریخ نورد پشتکار مربوط می شد. برای این مأموریت از یک چرخه فرئون مایع استفاده شده تا در حین سفر، دما از مرکز فضاپیما به رادیاتورها (دماتاب ها) برسد که در معرض فضای بیرونی قرار دارند. اختلاف دمای بین ورودی گرم به رادیاتورها و خروجی سرد از آن پایش می شود. زمانی که فضاپیما به سایه زمین وارد شد، خورشید توسط زمین و به طور موقت از دید فضاپیما خارج شد و با قرارگیری پشتکار در سایه، دمای خروجی کاهش یافت.

معاون پروژه مارس 2020 در این باره اضافه نمود: این باعث شد که اختلاف دما بین ورودی گرم و خروجی سرد افزایش یابد، و این اختلاف گذرا، هشدار را فعال کرد که موجب رفتن فضاپیما به حالت Standby (آماده به کار) شد که با عنوان Safe Mode (حالت امن) شناخته می شود.

او ضمن تأکید بر اینکه محاسبات همیشه دقیق نیست، گفت: در مدل سازی های تیم کنترل این مورد پیش بینی شده است که هنگام خورشیدگرفتگی از دید فضاپیما - قرارگیری فضاپیما در سایه زمین - چنین چیزی می تواند رخ دهد اما پیش از پرتاب نتوانستیم این محیط دقیق را برای آزمایش ایجاد کنیم. در این زمینه از مأموریت کنجکاوی نیز اطلاعاتی نداشتیم زیرا در راستا آن هیچ خورشیدگرفتگی انجام نشد.

بازه اختلاف دمایی - بین ورودی و خروجی رادیاتورها - برای رفتن به حالت امن، محافظه کارانه مشخص شده است. زیرا رفتن به حالت امن نسبت به اینکه یکی از بخش های ضروری فضاپیما از دست برود، بسیار بهتر است. مت والاس با این جمله به نگرانی ها از رفتن به حالت امن پاسخ داد: حالت امن یک حالت پایدار و قابل قبول برای فضاپیماست و فعال شدن آن در هنگام سفر مارس 2020 مسئله ای برای مأموریت ایجاد نمی کند.

او اشاره کرد: با دانستن این فرایند و علل این مسأله ما در حال انجام عملیات لازم برای انتقال فضاپیما از حالت امن به حالت عادی سفر هستیم.

گفتنی است در حالت امن همه سیستم های ضروری فضاپیما تا زمان دریافت فرمان جدید خاموش می شوند. با گذشت چندین ساعت از قرار داشتن فضاپیما در این حالت، حدود ساعت 11:30 منطقه زمانی شرقی (20:00 به وقت تهران) مأموریت از حالت امن خارج شد و در شرایط کروز به سمت مریخ قرار گرفت.

منبع: NASA, Space