اسپهبد خورشید را از فهرست بازدیدهای نوروزی تان حذف کنید! - یادداشت سریع

البته از حق نگذریم دست کم یکی از آسیب های محیطی و منظری منطقه یعنی تیراندازی در میدان تیر در پایین دامنه کوه اسپهبد خورشید لغو شد، به نظر می رسد به جای همان میدانِ تیر، دامنه زیر دهانه امروز گودبرداری شده و معادن توانسته اند جای پایشان را محکم تر از قبل نمایند!

اما شاید بهتر است مسافران نوروزی امروز نام اسپهبد خورشید در دل سوادکوه را از لیست بازدیدهای نوروزی شان حذف نمایند، محوطه ای تاریخی و ارزشمند که هر چند شاهِ طبرستانیِ ساسانی عاشقی را آن جا تجربه نموده و در راه خانواده اش وقتی شنید همسر و سه دخترش را اعراب به اسارت برده و کشته اند، خودکشی کرد، اما در شرایطی که امروز معادن فعال در محوطه به وجود آورده اند بهتر است از این لیست حذف گردد تا جان انسان های بیشتری را به خطر نیندازد!

از سوی دیگر کوه بری توسط معادن را اگر هم نتوان با چشم دید، با صدای انفجارهای پی در پی می توان به آن ایمان آورد، انفجارهایی که از همان ابتدا به اعتقاد باستان شناسان محوطه در هر بار ریزشِ بخشی از ساختارهای معماری غار اسپهبد خورشید را به دنبال دارد. از جمله معادن مقابل غار-دژ اسپهبد خورشید که کوه سِرخِل را می بلعند. در این شرایط یک اتفاق به وضوح رخ می دهد با حجم بیشتر تخریب ها، محدوده باستانی این غار تاریخی به مرور کاهش پیدا می نماید.

روبه روی پادگان دوآب و پایین دست غارهای کیجا کرچال، طویله تاق و طاق فرامرز

در ماه سال گذشته، سامان توفیق مدیر پروژه غار-دژ اسپهبد خورشید در گفت وگو با ایسنا، از توقف فعالیت میدان تیر در حریم درجه یک این غار تاریخی اطلاع داده و گفته بود: با این وجود هنوز این محوطه و تاسیساتِ موجود در میدان، برچیده نشده اند.

او از سوی دیگر از ادامه فعالیت دست کم پنج معدن در اطراف این محوطه تاریخی اطلاع داد و این را از جمله موارد نقض ضوابط میراث فرهنگی در عرصه و حریم این محوطه تاریخی دانست و بیان نمود: یک معدن در بالای سر غار-دژ اسپهبد خورشید فعالیت داشت، دو معدن در مقابل این محوطه و یک معدن نیز در زیردست این غار در حال فعالیت است. هر چند در حدود دو سال گذشته و با اقدامات اجرایی صورت گرفته و انتشار خبرهایی از شرایط این غار توسط رسانه ها، فعالیت معدن قرارگرفته در بالای سر غار متوقف شد و معدنِ قرارگرفته در شمال حریم درجه یک محوطه نیز به مدت 90 روز پلمب بود، اما باز هم مشاهده کردم این معدن نیز کار خود را از سر گرفته است و قطعاً در کنار تخریب هایی که در گذشته به این محوطه وارد نموده، آسیب های جدیدی نیز به این غار-دژ و آثار باستانی باارزش پیرامونی واقع در حریم وارد نموده است.

وی با بیان این که برای جابه جایی معادن قرار گرفته در مقابل غار دژ قرار بود میراث فرهنگی و صنعت و معدن با یکدیگر به تفاهم برسند، ادامه می دهد: مجوز آن ها هنوز تمدید نشده است تا براساس قول و قرارها آن ها جابه جا شوند، حتی حکم قضائی نیز صادر شده است، اما ظاهراً به دلیل بار اقتصادی و تأمین نشدن تخصیص اعتباری که برای جابه جایی این معادن باید انجام می شد، هنوز این معادن در محوطه مشغول برداشت و تخریب هستند.

بعد از انتشار این خبر اما هیچ شرح جدیدتری نسبت به توقف کار معادن در این منطقه داده نشد.