آرامش در بازار فولاد پس از توقف نرخ گذاری دستوری - یادداشت سریع

به گزارش دنیای اقتصاد، از اواخر فروردین ماه تا اواسط هفته گذشته شاهد بودیم که بهای شمش فولادی در بورس کالا رشد حداکثر نزدیک به 50 درصد را تجربه کرد؛ آن هم در شرایطی که قیمت های جهانی به نسبت کاهشی بوده است. مداخله قیمتی در این بازه زمانی نه تنها به حمایت از مصرف کننده نهایی منتهی نشد، بلکه با فشار بر تولیدکنندگان بزرگی که سهام آن ها بعضا در زمره سهام عدالت داد و ستد می گردد حتی به منافع بخش مهمی از مردم ضربه زد.

اما کاهش مداخله دستوری در بازار از یکسو با رشد عرضه مصنوعات فولادی در بورس کالا همراه شد و از سوی دیگر توجیه سفته بازی و واسطه گری را از رمق انداخت. این تجربه در بازار فولاد شاید تلنگری باشد برای کارشناسان این حوزه که نشان می دهد نرخ گذاری دستوری با توجیه حمایت از مصرف کننده نهایی و تولید داخلی خیال باطلی است که نه تنها نتیجه معکوسی به همراه دارد، بلکه قیمت ها را به سمت چهره ای متشنج و سردرگم تغییر می دهد.

قهر با نرخ گذاری دستوری تا به امروز به کاهش قیمت ها در بازار آزاد منتهی شده است و استمرار دل زدگی قیمت ها از بازارسازی های پیدا و پنهان چهره ای زیباتر از قبل را برای نوسان نرخ ترسیم کرده است. بازار سرکش فولاد به سمت آرامش حرکت کرده گویی اندکی رام شده است.

این ادعا را می توان در نوسان قیمت ها به وضوح مشاهده کرد آن هم در شرایطی که سیگنال قدرتمندی از بازگشت فرایند افزایشی به بازار دیده نمی گردد. به عبارت ساده تر جریان رشد نرخ در بازار فولاد قهر کرده است. هم بازار آزاد و هم بورس کالا وقتی توامان جهت کاهشی را در پیش می گیرند به این معنی است که جریان کاهشی قیمت ها استمرار خواهد داشت آن هم در شرایطی که سقف تاریخی 7 هزار تومانی برای بار دوم فتح شده و البته باز هم از دست رفته است.

تا به امروز که قیمت بالای 7 هزار تومان برای بازار میلگرد خوش یمن نبوده و هر بار بالاتر از این قیمت را مشاهده کرد، کاهش جدی نرخ را متعاقب آن از سر گذرانده است. البته میلگرد 7 هزار تومانی یک بدیمنی دیگر هم داشته است.

سال گذشته که میلگرد به 7 هزار تومان رسید در فاصله 3 هفته ای آن یک تغییر معاون وزیر هم تجربه شد که باید آن را به ناخوشایندی ها از بازار میلگرد اضافه نمود. سال گذشته هم که بازار بعد از التهاب نرخ سربه زیر شد، پذیرش واقعیت های عرضه و تقاضا و حمایت واحد های تولیدی از حجم عرضه یا کاهش محسوس اعمال نفوذ های دست ساخته قطعات یک پازل برای مدیریت بازار بود که شاید این بار هم چنین انتظاری را باید در نظر گرفت.

بازار فولاد سال هاست که به یک بازار سرکش مشهور شده یعنی فرایند عمومی نوسان قیمت ها شدید و بعضا پرشتاب است و بیش از همه چیز امکان پیش بینی این بازار مخصوصا در کوتاه مدت سخت بوده و همچنین ماه هاست که با آرامش قیمتی در تضاد جدی قرار داشته است.

تمام این پیچیدگی ها را در کنار نوسان بهای آزاد و نیمایی ارز یا تغییر قیمت های جهانی و میزان جذابیت و پتانسیل صادرات را اگر با هم در نظر بگیریم آن وقت چهره واقعی بازار قابل توصیف است. همه این موارد به صورت مستقیم بر نوسان قیمت ها اثرگذار است و اگر بخواهیم به جای بررسی همه این موارد و با یک سیگنال مشخص یعنی اعمال قیمت دستوری به مدیریت بازار بپردازیم، کژتابی بازار را موجب خواهیم شد.

مطلبی که در هفته های گذشته بار ها به آن انتقاد وارد کردیم؛ ولی به تازگی شاهد جهت واقعی بازار در جهت تقابل عرضه و تقاضا هستیم. همین شفافیت و کاهش اعمال نفوذ های دستوری دلیل اصلی کاهش قیمت ها در بازار آزاد است و می توان به ادامه این جهت نزولی خوش بین بود. وقتی ساز و کار بازار نقش آفرین باشد هر پیشنهاد نرخ در فاز تقاضا امکان دارد به ثبت معامله ختم گردد و خریدار نیز باید در زمان مقرر وجه معامله را بپردازد.

همین مطلب موجب خواهد شد که اگر بازار میل به کاهش نرخ داشته باشد، عقبگرد بزرگی را در حجم تقاضا ببینیم و همچنین هر میزان رشد قیمت ها با موشکافی دقیقی مورد توجه قرار می گیرد. این شرایط را در شرایطی در نظر بگیرید که آزادشدن بازار از قید نرخ گذاری دستوری به رشد محسوس نرخ در هفته گذشته انجامید؛ ولی هم اکنون و در لحظه مطالعه این گزارش، خریداران هفته گذشته یا معاملات خود را ابطال کرده یا قیمت های پیشین را پذیرفته اند که همین نرخ در مقایسه با روز گذشته با افت جدی همراه بوده است.

این واقعیت ها را می توان زیرساخت اصلی در بازار فولاد به شمار آورد و در شرایطی که بهای شمش در بورس کالا بعد از رکورد های قیمتی پیشین و به کمک رشد عرضه ها به سمت کاهش نرخ متمایل شده احتمال استمرار این افت قیمت نیز وجود دارد.

شاید مهم ترین نکته این کاهش قیمت ها را بتوان خلع سلاح تصمیم ساز بازار و بی اثر شدن قیمت گذاری دستوری به شمار آورد، آن هم در شرایطی که جهت کلی در بازار فولاد به سمت تقابل واقعی و منطقی عرضه و تقاضا حرکت می کند. موارد فوق به این معنی نیست که جریان عمومی قیمت ها در بازار آزاد با سقوط آزاد نرخ همراه شده و قیمت های به نرخ های سال 97 باز می گردد؛ ولی در صورتی که فرایند کلی بازار از یک جهت مشخص و آزاد برخوردار باشد نگرانی های چندانی قابل ترسیم نیست. همین که کاهش توأمان بهای شمش و میلگرد در بورس کالا در حال مشاهده است آینده بازار را روشن می کند؛ اگرچه تقابل عرضه و تقاضا و رسیدن به یک قیمت منطقی بهترین سرنوشتی است که برای این بازار ترسیم خواهد شد.

آخرین شرایط معاملات بورس کالا

از ابتدای هفته گذشته تا پایان معاملات روز 11 خردادماه سال جاری، 648 هزار تن انواع محصولات فولادی در بورس کالا مورد داد و ستد قرار گرفت که حدود 267 هزار تن آن مربوط به شمش (بلوم) و باقی عرضه های معامله شده شامل انواع ورق و مقاطع طویل فولادی بودند. در برابر عرضه های 664 هزار تنی بورس کالا در این بازه زمانی، حدود یک میلیون و 312 هزار تن تقاضا وجود داشت که سبب معامله شدن 97 درصد عرضه ها در بازار فیزیکی بورس کالا شد.

تقاضای هیجانی هفته گذشته به خوبی در دل این آمار و ارقام دیده می گردد. اما این تقاضا از ابتدای هفته جاری فرایند منطقی به خود گرفت و سیر کاهشی داشته است. با توجه به تعطیلی هایی که در هفته گذشته داشتیم و تنها 3 روز کاری برای معاملات محصولات فولادی در بورس کالا وجود داشت، حدود یک میلیون تن تقاضا در بورس به ثبت رسید. در حالی که به دنبال کاهش قیمت ها که از ابتدای هفته جاری آغاز شد، این میزان تقاضا با وجود گذشت 2 روز به 292 هزار تن رسید.

این تفاوت حدود 800 هزار تنی تقاضا به خوبی گواه التهاب واردشده به بازار از سوی هجوم متقاضیان به خرید محصولات فولادی از بورس کالا است. حدس ها بر این است که قرار دریافت بازار در جهت منطقی و حذف قیمت های کاذب، خروج سفته بازان و خریداران دارای ذهنیت سوداگرانه را رقم زده و شرایط تقاضا در بورس کالا را به به سمت و سوی واقعی شدن هدایت می کند. چنانکه می بینیم این اصلاح سازوکار کشف نرخ در بورس، بازار آزاد فولاد را نیز با خود همسو کرد و سبب شد تا ابتدای هفته جاری محصولات فولادی نه تنها در کانال افزایش نرخ ادامه جهت ندهد؛ بلکه فرایند کاهشی را نیز در پیش بگیرد.